Western to gatunek filmowy, literacki i komiksowy, który przez wiele lat cieszył się ogromną popularnością. Osadzone w dzikim Zachodzie opowieści o kowbojach, Indianach, rewolwerowcach i poszukiwaczach złota przyciągały miliony czytelników i widzów. Dziś, mimo że kino i literatura skierowały swoje spojrzenie na inne gatunki, wciąż można cieszyć się historiami osadzonymi w krainie nieokiełznanej przyrody, gdzie siłą słowa, broni i charakteru odnajdywano sprawiedliwość.
W tym artykule chciałbym przedstawić kilka recenzji książek i komiksów o tematyce westernowej, które są godne uwagi i uwielbiane przez fanów tego gatunku.
Lonesome Dove aut. Larry McMurthy
“Lonesome Dove” to cykl powieści (m.in. „Na południe od Brazos”, „Ulice Laredo”, „Szlak umrzyka”, „Comanche Moon”) z 1985 roku, która zdobyła Nagrodę Pulitzera w 1986 roku. Jest to pierwsza opublikowana książka z serii “Lonesome Dove” i trzecia część serii pod względem chronologii. Powieść opowiada o kilku emerytowanych Texas Rangers i ich przygodach związanych z prowadzeniem stada bydła z Teksasu do Montany. Książka porusza takie tematy jak starość, śmierć, nieodwzajemniona miłość i przyjaźń. Głównymi bohaterami są byli Teksascy Strażnicy, Augustus (Gus) McRae i Woodrow Call (Call), którzy prowadzą stado bydła na niebezpiecznej drodze z Teksasu do Montany. Podróż ta służy jako tło dla badania McMurthy’ego na temat lojalności, wolności, rodziny i brutalności amerykańskiego Zachodu. Powieść zaczyna się w biurze Hat Creek Cattle Company nad Rio Grande. Pojawienie się Jake’a Spoona, innego byłego Strażnika, daje impuls do podjęcia decyzji o wypasie bydła do Montany. Jake jest na ucieczce przed prawem po zabiciu dentysty – jak twierdzi, przez przypadek – którego brat był szeryfem. W trakcie podróży dołącza do nich Lorena Wood, piękna prostytutka z miasteczka, w której zakochani są prawie wszyscy mężczyźni. Lorena planuje towarzyszyć stadowi tylko przez część drogi, a Jake obiecuje zabrać ją do San Francisco. Podczas tej podróży, grupa spotyka wiele niebezpieczeństw, w tym wrogie plemiona Indian, w tym psychopatycznego samotnika Blue Ducka. Wielu członków grupy doświadcza głębokich zmian i odkrywa nowe aspekty swojej osobowości. „Lonesome Dove” to potężne, triumfalne przedstawienie amerykańskiego Zachodu, takiego jakim naprawdę był.
Zew krwi (The Call of the Wild) aut. Jack London
„Zew krwi” to powieść autorstwa Jacka Londona, która opowiada o psie o imieniu Buck, mieszańcu Bernardyna i owczarka szkockiego. Buck jest porwany z wygodnego życia jako zwierzę domowe i wrzucony w chaos gorączki złota Klondike oraz brutalnej rzeczywistości życia na granicy. Buck zostaje sprzedany do handlarzy psów i wysłany na północ, gdzie jest maltretowany i bity. Wkrótce staje się własnością François i Perrault, dwóch kurierów pracujących dla rządu kanadyjskiego, i zaczyna pracować jako pies zaprzęgowy. Buck jest zszokowany okrucieństwem, które widzi wokół siebie. Jeden z psów z jego statku, Curly, jest atakowany i zabijany przez stado husky. Obserwując jej śmierć, Buck przysięga, że nigdy nie pozwoli, aby spotkał go ten sam los. Pod wpływem dzikiego otoczenia, Buck zaczyna odzyskiwać instynkty swoich dzikich przodków. Uczy się walczyć, szukać jedzenia i spać pod śniegiem w zimowe noce. Rozwija również zaciekłą rywalizację ze Spitzem, prowadzącym psem w zespole. Po jednej z ich walk, Buck zabija Spitz i przejmuje jego miejsce jako prowadzący pies. Pod kierownictwem Bucka, zespół François i Perrault osiąga rekordowe czasy. Jednak wkrótce mężczyźni sprzedają zespół kurierowi pocztowemu, który zmusza psy do noszenia znacznie cięższych ładunków. W trakcie jednej z wyjątkowo ciężkich podróży, jeden z psów zachorowuje, a kierowca musi go zastrzelić. Na koniec tej podróży, psy są wyczerpane, a kurier sprzedaje je grupie amerykańskich poszukiwaczy złota – Hal, Charles i Mercedes. Nowi właściciele Bucka są niedoświadczeni i nie na miejscu w dziczy. Przeładowują sanie, biją psy i źle planują. W połowie drogi zaczynają brakować im jedzenia. Psy zaczynają głodować, a słabsze zwierzęta szybko umierają. Podczas podróży natrafiają na obóz Johna Thorntona. Thornton ostrzega ich, że lód, po którym podróżują, topnieje i mogą przez niego przebić. Hal ignoruje te ostrzeżenia i próbuje natychmiast ruszyć w drogę. Inne psy zaczynają się poruszać, ale Buck odmawia. Kiedy Hal zaczyna go bić, Thornton interweniuje, odbijając nóż z ręki Hala i odcinając Bucka. Hal przeklina Thorntona i ponownie rusza saniami, ale zanim przejadą ćwierć mili, lód pęka, pochłaniając zarówno ludzi, jak i psy. Thornton staje się nowym panem Bucka, a oddanie Bucka do niego jest całkowite.
The Raiders: Sons of Texas aut. Elmer Kelton
“The Raiders: Sons of Texas” to powieść autorstwa Elmera Keltona. Kelton kontynuuje swoją sagę o rodzinie Lewisów i formacyjnych latach Teksasu. Ta książka jest drugim tomem cyklu “Sons of Texas”. Dziesięć lat minęło od pierwszej przygody Michaela Lewisa w Teksasie, który obecnie jest prowincją Meksyku. Wspólnie z niewielką grupą Amerykanów, którzy osiedlili się nad rzekami Brazos i Colorado, Michael i jego brat Andrew otrzymują działki ziemi od przedsiębiorcy Stephena F. Austina. Michael dziedziczy ojca i ma w sobie ducha wędrowca, podczas gdy Andrew jest bardziej osiadły. Jednak w obliczu kłopotów działają razem. Aby zabezpieczyć swoje miejsce na nowo zdobytej ziemi w Teksasie, bracia Lewis muszą stawić czoła nie tylko meksykańskim władzom i wrogim Indianom, ale także swoim rodakom – białym renegatom, którzy próbują osiedlić się na terytorium Teksasu bez zgody lub upoważnienia. W “The Raiders: Sons of Texas”, Elmer Kelton kontynuuje swoją sagę o rodzinie Lewisów, a środkowy tom trylogii kończy się narodzinami córki Michaela i ślubem Andrew z Petrą Moreno, dziewczyną z Nacogdoches, w którą się zakochał.
Zaklinacz koni (The Horse Whisperer) aut. Nicholas Evans
„The Horse Whisperer” to debiutancki powieść angielskiego autora Nicholasa Evansa, opublikowany w 1995 roku. Książka zdobyła ogromny sukces, stając się dziesiątą najlepiej sprzedającą się powieścią w Stanach Zjednoczonych w 1995 roku, z ponad 15 milionami sprzedanych egzemplarzy. Jest to również jedna z najlepiej sprzedających się książek wszech czasów . W 2003 roku powieść zajęła 195. miejsce na liście „The Big Read” BBC, zestawiającej najbardziej ukochane powieści w Wielkiej Brytanii . Fabuła rozpoczyna się w północnym stanie Nowy Jork, gdzie nastoletnia dziewczyna, Grace Maclean, i jej przyjaciółka, Judith, wybierają się na przejażdżkę konną na swoich koniach, Pilgrimie i Gulliverze, w śnieżny poranek. Podczas jazdy na oblodzonym zboczu, Gulliver poślizguje się i uderza w Pilgrima. Oba konie upadają, ciągnąc dziewczyny na drogę i w kolizję z ciężarówką. Judith i Gulliver giną, podczas gdy Grace i Pilgrim zostają poważnie ranni. Grace, pozostawiona z częściowo amputowaną prawą nogą, staje się zgorzkniała i wycofana. Jej matka, Annie, jest pracoholiczką, redaktorką magazynu, a ojciec, Robert, prawnikiem. Różne podejścia rodziców do radzenia sobie z wypadkiem napiętnowują relacje w rodzinie. Po wypadku Pilgrim jest traumatyzowany i niekontrolowany, co prowadzi do jego źle traktowania przez opiekunów i sugestii, aby go uśpić. Annie nie zgadza się na uśpienie swojego konia i dowiaduje się o tajemniczym „głosie koni”, Tomie Bookerze. Wyrusza w długą podróż przez cały kraj z Pilgrimem i Grace do Montany. Na tamtejszej farmie Tom pracuje z Pilgrimem i zaczyna odnosić sukcesy. Zarówno Grace, jak i Annie, stają się szczęśliwsze, ponieważ życie na farmie im odpowiada. Podczas pobytu Annie i Tom zbliżają się do siebie i w końcu zaczynają romansować. Pomimo postępów, jakie Tom osiągnął z Pilgrimem, Grace nadal nie jest w stanie jeździć na koniu. Tom próbuje drastycznego zabiegu, zmuszając konia do położenia się i stawiając Grace na nim. Ta technika działa, a jeździec i koń zostają ponownie zjednoczeni. Na przyjęciu z okazji zakończenia pobytu Grace i Annie w Montanie, Grace dowiaduje się o romansie, a następnie nieodpowiedzialnie wyrusza na koniu w teren. Nieumyślnie wpada w stadko dzikich mustangów, które wywołują stampedę. Tom rusza jej na ratunek i znajduje Pilgrima walczącego z ogierem mustanga. Udaje mu się uratować Grace i Pilgrima, ale potem celowo zostaje śmiertelnie zmiażdżony przez ogiera, być może czując się winnym za zranienie Grace poprzez romans z jej matką.
Serce zachodu (Heart of the West ) aut. O.Henry
“Heart of the West” to zbiór dziewiętnastu opowiadań autorstwa O. Henry’ego, które są osadzone lub dotyczą Dzikiego Zachodu na przełomie XX wieku, zanim powstały utwardzone autostrady, kiedy kultura kowbojska była na szczycie. Opowieści te skupiają się na romansach, przygodach i utraconej miłości na zakurzonych szlakach i równinach Dzikiego Zachodu. Książka jest znana z inteligentnych zwrotów akcji, które stały się znakiem rozpoznawczym tego genialnego pisarza. Niektóre z opowiadań zawartych w tym zbiorze to “Hearts and Crosses”, “The Princess and the Puma”, “Christmas by Injunction” i wiele innych. Każde z nich bada tematy miłości, przygody, ironii poprzez życie kowbojów, przestępców i zwykłych ludzi, często z nieoczekiwanymi zwrotami akcji i wzruszającymi zakończeniami. Hearts and Crosses” opowiada o dwóch poszukiwaczach złota, uwięzionych w chatce podczas śnieżycy. Wspólnie spędzają czas na czytaniu książek, co prowadzi do rywalizacji o względy wdowy. Ostatecznie dochodzi do humorystycznego nieporozumienia i małżeństwa. “The Princess and the Puma” opowiada o spotkaniu księżniczki z dzikim pumą. To zderzenie dwóch światów prowadzi do nieoczekiwanych wydarzeń . Warto dodać, że O. Henry był znanym amerykańskim pisarzem, a jego opowiadania często zaskakiwały czytelników zaskakującymi zakończeniami. Jego twórczość jest pełna intrygujących zwrotów akcji i barwnych postaci, a “Heart of the West” stanowi ciekawy przegląd życia na Dzikim Zachodzie w tamtych czasach
„Ostatni Mohikanin” (The Last of the Mohicans) aut. James Fenimore Cooper
“Ostatni Mohikanin” to powieść autorstwa Jamesa Fenimore’a Coopera. Akcja książki rozgrywa się w 1757 roku, podczas wojny francusko-indiańskiej, na dzikich granicach zachodniego Nowego Jorku. Głównym bohaterem jest Natty Bumppo, znany również jako Hawkeye, który jest w średnim wieku i na szczycie swoich możliwości. Wraz ze swoimi dwoma indiańskimi towarzyszami, Chingachgookiem i Uncasem, jedynymi ocalałymi członkami wielkiego plemienia Mohikanów, Hawkeye pomaga grupie podróżującej przez niebezpieczny las. Grupa ta składa się z córek pułkownika Munro, Alice i Cora, które podróżują do ojca, dowódcy Fortu William Henry, podczas ataku armii francuskiej. Są one eskortowane przez majora Duncana Heywarda i prowadzone przez Indianina o imieniu Magua. Podczas podróży dołącza do nich David Gamut, nauczyciel śpiewu i zwolennik kalwinizmu. Hawkeye odkrywa, że Magua, Huron, zdradził grupę, prowadząc ich w złym kierunku. Mimo próby schwytania zdradzieckiego Hurona, ten ucieka. Hawkeye i Mohikanie prowadzą grupę do bezpiecznej jaskini niedaleko wodospadu, ale sojusznicy Huronów Maguy atakują następnego dnia rano. Hawkeye i Mohikanie uciekają rzeką, ale Huroni porywają Alice, Corę, Heywarda i Gamuta. Magua proponuje uwolnienie Alice, jeśli Cora poślubi go. Cora, która ma romantyczne uczucia do Uncasa, zdecydowanie odmawia Magui. Niespodziewanie Hawkeye i Mohikanie wpadają na scenę, ratując zakładników i zabijając wszystkich Huronów, z wyjątkiem Maguy, który ucieka. Po wielu trudnościach i atakach Indian, grupa dociera do Fortu William Henry. Kilka dni później, siły angielskie zawierają rozejm. Munro dowiaduje się, że nie otrzyma żadnych posiłków dla fortu i będzie musiał się poddać. W czasie odwrotu wojsk angielskich z Fortu William Henry, sojusznicy Indian z Francji dają upust swojej żądzy krwi i atakują bezbronnych żołnierzy. W chaosie rzezi, Magua udaje się porwać Corę, Alice i Gamuta i uciec z nimi do lasu. Trzy dni później, Heyward, Hawkeye, Munro i Mohikanie odkrywają ślad Maguy i zaczynają ścigać przestępcę.
Przeminęło z wiatrem (Gone with the Wind) aut. Margaret Mitchell
“Przeminęło z wiatrem” (ang. “Gone with the Wind”) to opublikowana w 1936 roku epicka powieść historyczna, która opowiada o życiu Scarlett O’Hara, upartej córki właściciela plantacji, podczas Wojny Secesyjnej i okresu rekonstrukcji w Stanach Zjednoczonych. Powieść skupia się na walce Scarlett o przetrwanie i dobrobyt w obliczu zniszczeń wojennych i społecznych zmian. Książka zdobyła Pulitzer Prize for Fiction w 1937 roku i stała się jednym z najważniejszych dzieł literatury amerykańskiej. Fabuła rozgrywa się w czasach wojny secesyjnej i okresie Rekonstrukcji. Główną bohaterką jest Scarlett O’Hara, piękna południowa dama, która musi stawić czoła surowym realiom wojny i odbudowy kraju. Akcja rozpoczyna się na plantacji Tara w Georgii, gdzie Scarlett mieszka. Jej jedynym zainteresowaniem są liczni zalotnicy i pragnienie wyjścia za mąż za Ashleya Wilkesa. Scarlett dowiaduje się, że Ashley jest zaręczony z Melanie Hamilton, swoją kuzynką z Atlanty. Scarlett wyznaje mu swoje uczucia, ale Ashley wyjaśnia, że Melanie jest bardziej podobna do niego niż Scarlett. W trakcie tego wyznania obserwuje ich Rhett Butler, skandalista i awanturnik, który komplementuje Scarlett za jej niekonwencjonalność. Wybucha wojna secesyjna. Scarlett w końcu zgadza się wyjść za mąż za Charlesa Hamiltona, brata Melanie, aby zranić Ashley’ego. Scarlett dowiaduje się, że jest w ciąży, a po narodzinach syna Wade’a staje się nieszczęśliwa. W Atlancie spotyka Rhetta, który ją irytuje, ale jednocześnie zachęca do łamania surowych norm społecznych. W miarę jak wojna postępuje, jedzenie i ubrania stają się coraz bardziej niedostępne. Scarlett i Melanie martwią się o bezpieczeństwo Ashleya. Po zdobyciu Atlanty przez wojska północne, Scarlett wraca do rodzinnego domu, gdzie odkrywa, że jej matka zmarła, ojciec stracił zmysły, a plantacja została splądrowana przez wojska. To tylko krótka zapowiedź bogatej i wielowątkowej historii, która ukazuje losy Scarlett, miłość, wojnę i przemiany społeczne. „Gone with the Wind” to niezapomniana opowieść o życiu na południu Stanów Zjednoczonych w burzliwych czasach wojny i odbudowy.
/Przeminęło z wiatrem (powieść) – Wikipedia, wolna encyklopedia/
Równina w płomieniach (El llano en llamas | The Burning Plain) aut. Juan Rulfo
„The Burning Plain” to zbiór krótkich opowiadań autorstwa Juan Rulfo, meksykańskiego pisarza. Książka została opublikowana w 1953 roku i zdobyła uznanie jako jedno z najważniejszych dzieł literatury meksykańskiej. W tych opowiadaniach Rulfo mistrzowsko ukazuje sceny powojennej Meksyku, koncentrując się na życiu wiejskich ludzi w okresie rewolucji meksykańskiej. Język, którym posługują się bohaterowie, jest artystycznie rozwinięty, a życie chłopów staje się reprezentatywne dla archetypu zaniedbania, na marginesie folkloru. W opowiadaniach Rulfo eksploruje mechanizmy władzy i oblicza przemocy, często w kontekście rodzinnych relacji, które są niszczące (np. w opowiadaniach „No Dogs Bark” i „The Inheritance of Matilde Arcángel”). Większość postaci Rulfo jest samotna i odczuwa się winnymi, a ich wędrówki nie mają wyraźnego celu (np. w opowiadaniach „Talpa” i „They Gave Us the Land”). „The Burning Plain” wyróżnia się umiejętnym operowaniem strukturą czasową i głosami narracyjnymi, a równowaga między rzeczywistością a fantastyką sprawia, że Rulfo jest uważany za jednego z najwybitniejszych pisarzy swojej epoki. Warto również wspomnieć, że obok tego zbioru opowiadań, jego inna powieść, „Pedro Páramo”, przyczyniła się do ugruntowania jego pozycji w literaturze.
The Last Gang aut. Bill Bonanno
“The Last Gang” to nie tyle jest powieść, ale fascynujący dokument napisany przez syna znanego bossa mafijnego, Joe Bonanno. Bill Bonanno opisuje w nim tajemnice życia w La Cosa Nostra, czyli amerykańskiej mafii. Książka ukazuje kulisy spotkań tajnej Komisji w latach 30. do 60. oraz poufne szczegóły dotyczące najstarszych rytuałów, technik i ceremonii Mafii. W dodatku znajdują się w niej nigdy wcześniej niepublikowane fotografie. “The Last Gang” to ważne dzieło współczesnej historii przestępczości, które warto przeczytać, zwłaszcza dla fanów serialu “The Sopranos” i filmu “The Godfather” 12. Choć nie jest to powieść fabularna, to opowieść o życiu w świecie mafii może być równie intrygująca jak fikcyjne historie.
Podsumowując, literatura i komiksy o tematyce westernowej to świat pełen przygód, emocji i niezwykłych postaci. Niezależnie od tego, czy preferujesz powieści o kowbojach, czy komiksy o bezwzględnych rewolwerowcach, z pewnością znajdziesz coś dla siebie w bogatym świecie Dzikiego Zachodu. Mam nadzieję, że powyższe recenzje zachęcą Cię do sięgnięcia po te fascynujące historie i rozkoszowania się ich niepowtarzalnym klimatem. Odkryj świat westernu i pozostań wierny tradycji Dzikiego Zachodu!
